مرو: بازسازی جغرافیای تاریخی یک شهر بر پایه نوشته‌های تاریخی و شواهد باستانی

توضیحات محصول

کتاب حاضر کوششی است برای بازسازی جغرافیای تاریخی مرو و شهرهای وابسته به آن از پیش از تاریخ تا زمان هجوم مغولان که بر اساس شواهد باستان شناسی و مدارک مکتوب تهیه شده است. "اصل این تحقیق بر مبنای پژوهش‌های باستان شناسی انجام شده در محل مرو قدیم ـ توسط نویسنده ـ سپس تطابق نتایج به دست آمده با بررسی‌ها و کاوش‌های باستان شناسان روسی ـ ترکمنی ـ انگلیسی و ایتالیایی استوار شده و سپس حاصل بررسی‌ها و کشفیات باستان شناسی انجام شده دهه‌های اخیر، با نوشته‌های مورخان و جغرافی‌دانان دوران اسلامی مانند حدود العالم من المغرب الی المشرق و نوشته‌های مقدسی، استخری، ابن حوقل، جیهانی و یاقوت حموی تطبیق داده شده است". کتاب از هفت فصل تشکیل شده است. فصل اول به بررسی منابع موجود تحقیق درباره خراسان و مرو و آسیای مرکزی می‌پردازد. فصل دوم به معرفی کوتاهی از خراسان و ماوراءالنهر و جایگاه خراسان در سرزمین‌های اسلامی و جایگاه مرو در خراسان اختصاص دارد. در فصل سوم مدارک مکتوب تاریخی و شواهد باستان شناسی سده اخیر درباره مرو باستانی و تاریخی و شهرهای اطراف آن در دوره‌های پیش از تاریخ و تاریخی تا قبل از اسلام بررسی می‌شود. فصل چهارم کتاب مربوط به دوران اسلامی و حاوی این مطالب است: تاریخ شهر در دوران اسلامی، موقعیت جغرافیایی، نام شهر، بانی و بانیان شهر، وضعیت شهری و معماری و محلات شهر، مساجد، مدارس، کتابخانه‌ها و سایر بناهای مرو دوران اسلامی. فصل پنجم درباره شهرک‌ها و شهرهای وابسته و نزدیک به مرو است. در فصل ششم شهرهای دیگر منطقه که نقش عمده‌ای در گسترش فرهنگ و اقتصاد واحه مرو داشته‌اند، بررسی شده است. شهرهای مورد بررسی عبارت‌اند از: نسا، مرو رود، سرخس، ابیورد و روستاهای وابسته به آن‌ها. نویسنده در فصل هفتم وضعیت اقتصادی ـ اجتماعی واحه مرو را از زمان رسیدن ترکان تا زمان هجوم مغولان بررسی می‌کند. در این فصل، مسائل اجتماعی، فرهنگی، مذهبی و سیاسی شهر، فعالیت‌های شغلی و نیروی انسانی، آب و منابع آبی شهر و منطقه، راه‌های ارتباطی بین مرو و سایر شهر‌ها مورد بحث قرار می‌گیرند. در آخرین فصل جدول گاهنگار تاریخی به طبع رسیده که روند تاریخی گسترش تمدن در منطقه مذکور را از آغاز تمدن و فرهنگ در مرغیانه تا زمان هجوم مغولان نشان می‌دهد. در این فصل همچنین شرح مختصری ازمحوطه‌ شهرها و دژهای دوره‌های پارتی و ساسانی و اسلامی فراهم آمده است. کتاب با کتابشناسی و عکس‌های رنگی و سیاه و سفید و طرح‌هایی از آثار تاریخی و باستانی مرو به پایان می‌رسد.