قرن گم شده: اقتصاد و جامعه ایران در قرن نوزدهم

توضیحات محصول

قرن نوزدهم میلادی قرنی گم شده است که در طول آن نه ساختار سیاسی ایران دستخوش تحول شد و نه ساختار اقتصادی آن بهبود یافت. در عرصه‌های اقتصادی دلال مسلکی گسترده در طول این مدت دست‌نخورده باقی می‌ماند. در حوزه‌های دیگر نیز تحول قابل ذکری اتفاق نمی‌افتد. آن‌چه از ارتباط با اروپا به دست می‌آید، نه نشانۀ حرکتی به جلو، که در بهترین وضعیت، حالت درجا زدن و در خود پوسیدن را دارد. بازارهای ایران به روی کالاهای فرنگی باز می‌شوند، اما پیامد آن دگرگون کردن شیوۀ تولید در ایران نیست. اگر در مقطعی صدور تریاک به جای صدور ابریشم خام می‌نشیند و یا مدتی بعد صدور قالی و شال عمده می‌شود، اما در همۀ این موارد، شیوۀ تولید هم‌چنان طبیعی و دستی باقی می‌ماند. نه فناوری تولید تحول می‌یابد و نه مناسبات حاکم بر روابط بین تولید‌کننده و مالکان و متصرفان عامل عمدۀ تولید یعنی زمین. بهرۀ مالکانه در پایان قرن به همان شیوه‌ای اخذ می‌شود که در ابتدای قرن و حتی در دو قرن پیش‌تر. عدم امنیت جان و مال نیز همان‌گونه که دویست سال پیش‌تر بود ادامه یافت. شیوۀ حکومتی نیز بدون تغییر ماند و مفروط خودکامگی هم‌چنان همه‌جاگستر و بختک‌وار بود. "قرن گم‌شده"، سومین کتابی است که دربارۀ اقتصاد و جامعۀ ایران در قرن نوزدهم از نویسنده به فارسی چاپ شده است، انگارۀ اصلی بررسی‌های مولف این است که اگر بخواهیم به قرون پیش‌تر بازگردیم، علل ناکامی‌های اقتصادی ما ریشه در تحولاتی دارند که ایران در قرن نوزدهم شاهد بوده است؛ یعنی این قرن از دیدگاه بررسی تحولات اقتصادی، قرن گم شده است. آن‌چه در کتاب آمده بیانگر کوششی است برای شناخت آن‌چه در قرن نوزدهم میلادی بر ایران گذشت.