دیوارنگاره‌های آسیای مرکزی

توضیحات محصول

این کتاب، دربردارنده پنج مقاله درباره دیوارنگاره‌های آسیای مرکزی است. نخستین نوشتار کتاب درباره دیوارنگاره ایزد بزرگ «دختر «نوشیروان» است. این دیوارنگاره در دره رودخانه «خلم»، در هندوکش در شمال بامیان واقع شده است. در این محدوده، محوطه‌ای است که «دختر نوشیروان» نام دارد. باستان‌شناسان در این محوطه یک طاقچه جداشده از صخره‌ای بلند را یافتند که با نقاشی‌های باستانی تزيین شده بود. به‌طور کلی این اثر به اعتبار تأثیرات هنری و نیز قدرت ساسانی که نقاط دور در شرق و در ایالت کوشانشهر می‌رسید، به عنوان یادگاری از عصر ساسانیان معرفی شده است. نقش‌های دیواری آشکارشده در «پنجکت» که بخش اعظمی از آن براساس تاریخ‌گذاری‌های انجام‌شده به نیمه نخست سده هشتم تعلق دارد، به یقین، شرح‌دهنده حماسه‌های ایرانی هستند. در میان این نقاشی‌ها، نقاشی‌های اتاقی که «اتاق رستم» نامیده می‌شود، بسیار مشهور هستند. این اتاق با نقاشی‌هایی که نقاشی‌های رستم پهلوان ایرانی که از آن در شاهنامه یادشده، تزيین شده است. چندین نقاشی دیگر نیز در این مکان وجود دارد که شامل حکایت‌های حماسی و پهلوانی است؛ اما این موضوع که آن‌ها به کدام حماسه‌های ایرانی تعلق دارند، بحثی است که ناشناخته مانده است. در دومین نوشتار این کتاب، به یکی از این نقاشی‌ها اشاره شده که در اتاق شماره 50 این مجموعه یافت شده و صحنه‌ای از یک داستان حماسی مربوط به پسر رستم، «فرامرز» را نشان می‌دهد. سومین نوشتار این کتاب درباره دیوارنگاره‌های «فیاض‌تپه» در جنوب ازبکستان است. کاوش‌های باستانی انجام‌شده در این منطقه در میانه سال‌های 168 تا 1976 انجام شده و سپس در سال‌های 2002 تا 2006 در مقیاس محدودی انجام شد تا پلان معبد به روشنی معلوم شد. در این نوشتار نتایج تحقیقات در این منطقه به اختصار بیان شده است. محوطه بودایی «ککرک» فاصله چندانی از بامیان در افغانستان ندارد و نقوش و یک مجسمه بزرگ بودا در سال‌های نیمه نخست قرن گذشته در آنجا یافت شده است. در میان نقوش بسیار جذاب و زیبای آنجا، نقاشی‌ای وجود دارد که «شاه شکارگر» نامیده می‌شود و در آن شخصی با پاهای بلند به صورت چهارزانو بر اورنگی چهارگوش قوسی‌شکلی نشسته که با چهار ستون یادآور سبک هنری «گندهار» است، حماست می‌شود. در نوشتار چهارم به این نقاشی پرداخته شده است. محوطه «مس عینک»، محوطه‌ای مهم و بزرگ است که در‌30 کیلومتری جنوب شهر کابل و در ولایت «لوگر» قرار دارد. این محوطه که دومین ذخیره بزرگ مس جهان را در خود دارد، به‌ زودی تبدیل به یک معدن بسیار بزرگ زمین خواهد شد. گزارشی از این محوطه عظیم در نوشتار پایانی کتاب آمده است. در بخش‌هایی از این کتاب، از لغات و اصطلاحات مربوط به آیین بودایی یاد شده است. در این‌باره کوشش‌شده که این اصطلاحات تا حد ممکن ساده‌سازی‌شده و در پانوشت آورده شود.