تصحیح و تعلیق رساله‌های رساله‌القدس و غلطات‌السالکین روزبهان بقلی‌شیرازی

توضیحات محصول

این کتاب به تصحیح رساله «القدس و غلطات السالکین» به قلم «روزبهان بقلی» اختصاص دارد. فصل اول رساله القدس در بیان حقیقت توحید است. نویسنده پس از معرفی توحید با این عبارت که «توحید ذروه علیای احوال است، و عروه و ثقای مقامات است، و تیجان انبیاست، و حلیه اولیاست...»، اصل توحید را سه قسم دانسته است: توحید «عام»، «خاص» و «خاص‌الخاص». سپس هر یک را توضیح می‌دهد. در فصل دوم نیز معرفت به سه قسم معرفت «عام»، «خاص» و «خاص‌الخاص» تقسیم شده است. معرفت بر اسما و شواهد و افعال را معرفت عام، معرفت بر حالات و مکاشفات و مقامات را معرفت خاص و معرفت بر حقیقت مشاهده را معرفت خاص‌الخاص دانسته است. در فصل پنجمِ رساله به موضوع مکاشفه اشاره شده و آن را مخصوص انبیا و به‌تبع آن‌ها اولیای الهی دانسته است. در فصل هفتم، بقلی همچون دیگر صوفیان برای سماع، جایگاه ویژه‌ای قائل شده است. او همه موجودات را متمایل به سماع دانسته و روح همه موجودات را به سماع زنده می‌داند. در آخرین فصل این رساله نیز نفس به «اماره»، «لوامه» و «مطمئنه» تقسیم و معرفت هر سه واجب دانسته شده و معرفت حق بر معرفت اینها متوقف شده است. سپس از نفس اماره به نفس روینده، از لوامه به جوینده و از مطمئنه به گوینده تعبیر شده و توضیح بیشتر را به فصول پیشین ارجاع داده است. رساله غلطات السالکین را روزبهان درباره اشتباهاتی که ممکن است سالکان الی‌الله را در طریقت پیش آید تصنیف کرده است. این رساله چنانکه‎ از‎ نامش پیداست رساله‌ای است تعلیمی. سالکی‎ جوینده‎ از‎ شیخ پرسش‌هایی می‌نماید، شیخ ضمن شرح آن‌ها به نقد هر کدام می‌پردازد و او را از غلطات و مهلکات آن‌ها برحذر می‌دارد. پرسش‌های‎ او‎ این‎ است که حقیقت کفر چیست، و مراحل عشق و صحبت‎ کدام‎ است، و شیخ کیست و مرید را با او چگونه ارادت باید و آفات و غلطات طریق چیست، و تبیین اینکه چگونه عابدی پرهیزگار چون‎ منصور‎ حلاج «انا الحق» گفت، و آخرین پرسش از سیر اشباح در هوی است‎ که رساله به پاسخ آن اتمام می‌پذیرد. نویسنده در این رساله بی‌نیازی از عبودیت را از اشتباهات سالکین دانسته است: و از غلط‎هایشان یکی آن است که هر فرایضی که حق - سبحانه‌وتعالی - واجب کرده است بر بندگان آن را فروگذارند، چون نماز و روزه و زکوه و صدقه و امثال آن و چنان نمایند از خود که ما مخصوصیم بر حرّیت، و عبودیت از آنِ غیر ماست.